Aktualizacja: 10 V 2024 r.
Roztocze to kraina wzgórz, śnieg zalegać tu więc będzie dłużej, niż w nizinnych regionach kraju. Pamiętam zimowy wypad na wzgórze Buczyna w rejonie Dziewięcierza, gdzie brodziłem w śniegu po kostki, podczas gdy w całej Polsce, a nawet w pobliskim Horyńcu, śniegu nie było wcale. Z uwagi na zmiany klimatyczne coraz częściej trafia się jednak zima praktycznie bezśnieżna.
Śnieg nadaje roztoczańskim lasom i wzgórzom wyjątkowego uroku, jednak nie można go lekceważyć. Zimą dzień jest krótki, a większość szlaków nie jest przetarta. W tych warunkach, szczególnie w przypadku odcinków prowadzących na otwartym terenie wierzchowin, odnalezienie właściwej drogi może być bardzo trudne. Ponadto, przy dużych opadach śniegu, problematyczne może być nawet samo poruszanie się do przodu, przynajmniej bez biegówek, czy rakiet śnieżnych.
W zimowej wersji przewodnika koncentruję się raczej na krótkich ścieżkach dydaktycznych, które powinny dać się pokonać w każdych warunkach.
Jakież więc trasy warte są uwagi zimą?
1. Ścieżka dydaktyczna na Bukową Górę w Zwierzyńcu, znakowana kolorem zielonym, prowadząca przez Roztoczański Park Narodowy (Roztocze Środkowe). Wędrujemy przez buczynę karpacką i bór jodłowy. Latem jest tu pięknie, a zimą wprost bajecznie. Na szczyt powinno udać nam się wspiąć bez większych problemów. Natomiast zejście w stronę wsi Sochy może być kompletnie zawiane z potężnymi zaspami śnieżnymi na środku. Wtedy po prostu powracamy do Zwierzyńca tą samą drogą.
2. Ciekawy jest pełen wąwozów las Cetnar w rejonie Kawęczynka (Roztocze Zachodnie). Dojście z Kawęczynka za znakami niebieskimi pieszego szlaku centralnego. Właściwa ścieżka znakowana jest biało-zielonymi kwadratami (nie mylić z biało-czerwonymi, to inna trasa, prowadząca do Szczebrzeszyna). Długość 6 km, koniec przy tzw. Przystanku Kawęczynek.
3. Ścieżka w rezerwacie Czartowe Pole w Hamerni, pieszy szlak czerwony (Roztocze Środkowe). Miejsce wyjątkowej urody z wodospadami i ruinami ordynackiej papierni, a to wszystko w głębokiej dolinie rzeki Sopot.
4. W aspekcie roztoczańskich wodospadów wytrwałym turystom można polecić niebieski szlak szumów w Suścu (Roztocze Środkowe). Liczy on wprawdzie 18 km, ale zaczynając wcześnie rano i przy umiarkowanym śniegu, powinno się udać go pokonać. Na tym szlaku zachować trzeba jednak w zimowych warunkach dużą czujność.
5. Zimą szczególnego uroku nabiera rezerwat Św. Rocha w Krasnobrodzie (Roztocze Środkowe) i znajdująca się w nim, położona wśród bukowego lasu, drewniana kapliczka (obecna z 1943 r.). Aby tam trafić, z centrum Krasnobrodu udajemy się za szosą prowadzącą w kierunku Józefowa. Za zabudowaniami rozpoczyna się rozległa dolina. Jej przeciwległym skrajem prowadzi biało-niebieska ścieżka dydaktyczna, która w kierunku zach. prowadzi już prosto do rezerwatu. Ciekawostką jest park dinozaurów, które pojawiły się tu w 2011 r. Warto także odwiedzić inny taki obiekt (będzie to łatwiejsze, bo znajduje się on przy szosie), czyli kapliczkę na wodzie. Postawiono ją w XIX w. w miejsce starszej. Woda z tutejszych źródełek przywróciła swego czasu zdrowie Marii Zamoyskiej (późniejszej Marysieńce Sobieskiej). Dojście od kościoła w Krasnobrodzie Podklasztorze Al. Najświętszej Marii Panny.
6. W przypadku Roztocza Południowego (Wschodniego) polecić można wyprawę do Nowin Horynieckich i na wzgórze Buczyna (z buczyną karpacką). W Nowinach, w dolince, przy pieszym szlaku zielonym, znajduje się bardzo ładna drewniana kapliczka z XIX w., postawiona nad źródełkami (zimą woda ma tutaj wyjątkowy smak). Warto później udać się dalej szlakiem, prowadzącym do grupy głazów zwanej Świątynią Słońca. Jak się uda, można dojść nawet w rejon rezerwatu jałowców nieopodal dawnej stacji kolejowej Dziewięcierz i powrócić następnie do Nowin tą samą drogą.
7. Bardzo ciekawa będzie także wycieczka na Goraje: Krągły i Długi, najwyższe wzniesienia Roztocza po polskiej stronie granicy. Dotrzemy tam z Huty Lubyckiej za znakami czerwonego szlaku pieszego. Ze szczytu Długiego Goraja rozciąga się obecnie całkiem rozległa panorama (po wycince drzew).
8. Okolice Jędrzejówki (Roztocze Zachodnie). Do górnej części wsi prowadzi jedna z najbardziej widokowych szos Roztocza, poprowadzona grzbietem bezleśnej wierzchowiny.
9. Kuligi – organizowane w wielu ośrodkach turystycznych Roztocza, np. w Zwierzyńcu, Krasnobrodzie, Suścu, czy Horyńcu. Lasy i wzgórza, oglądane z perspektywy sań, to wyjątkowe doznanie (trzeba się tylko ciepło ubrać). A perspektywa ogniska, kończącego zwykle kuligi, także nie jest bez znaczenia.
10. Roztoczańska trasa kolejowa. Zero wysiłku, a krajobrazy co chwilę się zmieniają. Pomiędzy Zawadą a Bełżcem możemy obserwować Wzgórza Szczebrzeszyńskie, przejechać przez Roztoczański Park Narodowy, zobaczyć Wał Huty Różanieckiej w rejonie Suśca i pokonać ciekawe odcinki leśne. Unikalny jest także odcinek z Hrebennego do Horyńca, trawersujący wzgórza w rejonie Dziewięcierza. Niestety, obecnie nie istnieje możliwość pokonania w całości tej trasy zimą. Dostępne są odcinki Lublin – Bełżec i Horyniec – Jarosław.
Podane tu propozycje wędrówek stanowią fragmenty tras opisanych bardziej szczegółowo na stronach: Tydzień na Roztoczu – lato i Tydzień na Roztoczu – wiosna i jesień.