Trasa łącznikowa Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo: Janów Lubelski – Ciosmy/Jarocin, 35/22 km, znaki czarne
Boczny szlak Green Velo Zwierzyniec – Sandomierz dodatkowo połączono na dwa sposoby z Janowem Lubelskim: w Jarocinie (kierunek Sandomierz) i Ciosmach (kierunek Zwierzyniec). W obu przypadkach wspólny jest odcinek Janów – zakręt przed wsią Momoty Górne.
Janów Lubelski – Szklarnia – Momoty Dolne – Momoty Górne – Ujście – Bukowa – Ciosmy (węzeł ze szlakiem Green Velo Zwierzyniec – Sandomierz), znaki czarne, 35 km
Początek szlaku na parkingu przy parku rekreacji Zoom Natury w Janowie Lubelskim, nieopodal zalewu.
Przebiega tędy także rowerowy szlak niebieski należący do sieci Leśnego Skarbca Lasów Janowskich, który towarzyszył nam będzie aż do Ujścia. Atrakcją trasy są długie odcinki leśne prowadzące najpierw szerszą szosą (Janów Lubelski – Momoty Górne), a potem węższą drogą leśną (Ujście – Ciosmy).
Jedziemy 1 km do zakrętu szosy nieopodal partyzanckiego Kruczka, tam w lewo (wcześniej warto jednak zajrzeć do wspomnianego Kruczka (w jedną stronę to tylko 1 dodatkowy kilometr).
Kruczek – według podań to tu, przy źródle, odpoczywał św. Antoni w drodze z Leżajska do Radecznicy (uroczystości odpustowe odbywają się tu 13 czerwca). Przekazy ustne wskazują, iż pierwszy krzyż w tym miejscu miał stanąć już w 1773 r. Natomiast obecna kapliczka pochodzi prawdopodobnie z 1919 r.
W okresie II wojny światowej partyzanci gromadzili się w tym miejscu na modlitwę (nawet na rekolekcje). Miejsce to szczególnie związane jest z oddziałem NOW-AK por. Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana”. Wśród największych jego sukcesów należy wskazać zwycięską bitwę z NKWD pod Kuryłówką nad Sanem rozegraną 7 maja 1945 r. W jej wyniku poległo 7 partyzantów przy 57 zabitych ze strony wroga. Walka trwała aż 7 godzin i obejmowała aż 3 natarcia ze strony NKWD.
Do drzew przybito tu stacje drogi krzyżowej. Funkcję oprawców Jezusa pełnią na nich… milicjanci…
3 km – skrzyżowanie z szosą Janów Lubelski – Szklarnia. Skręcamy w lewo. 8 km – jadąc wśród pięknego lasu osiągamy osadę Szklarnia.
Szklarnia – wieś powstała przy dawnym trakcie z Janowa Lubelskiego do Krzeszowa. Założono ją w końcu XVIII w. pod nazwą Nizioł, wraz z utworzeniem huty szkła Ordynacji Zamojskiej. Produkowano tu m.in. butelki dla ordynackich browarów, w tym także do zwierzynieckiego piwa. Wieś spacyfikowana 16 VI i 9 VII 1944 r. Pomordowanych upamiętnia pomnik w pobliskich Momotach Dolnych.
Po lewej stronie szlaku ogrodzona ostoja konika polskiego, a także stuletni budynek Szkoły Suki Biłgorajskiej (na zdjęciu poniżej) z dawnymi instrumentami muzycznymi, niestety zwykle zamknięty. Szkoła ma swoją stronę Internetową, można spróbować umówić się telefonicznie.
Niebawem w lewo odbiega szosa prowadząca na Porytowe Wzgórze (miejsce wielkiej bitwy partyzanckiej z czerwca 1944 r.), my udajemy się nadal prosto. Dalej przed nami Momoty Dolne.
13 km – ostry zakręt w lewo (w prawo prowadzi kolejny szlak łącznikowy Green Velo do Jarocina). Przed nami po lewej drewniany kościół w Momotach Górnych, wzniesiony przed laty przez księdza Kazimierza Pińciurka.
Momoty Górne – wieś początkowo zwana Gruje, powstała prawdopodobnie z końcem XVIII w., wtedy zanotowano istnienie tartaku – sto lat wcześniej była tu maziarnia Ordynacji Zamojskiej. Wzdłuż brzegu pobliskiej rzeki Bukowa prowadziła granica z Galicją, we wsi był posterunek straży granicznej.
W Momotach Górnych znajduje się niezwykły kościół pw. św. Wojciecha. Miejsce na jego budowę ustanowił w 1938 r. hrabia Zamoyski. Pierwotnie stanęła tylko drewniana kaplica. W 1972 r. ustanowiono w Momotach parafię. Proboszczem został ks. Kazimierz Pińciurek. On to własnymi rękoma, rozpoczął budowę nowej świątyni. Najważniejsze prace ukończono już w 1975 r., ale od tej pory cały czas coś się tu zmieniało. 21 III 1999 r. ks. Pińciurek zmarł, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Momotach Górnych.
Wspomnieć należy także o sąsiadującym ze świątynią pomniku upamiętniającym żołnierzy grupy pułkownika Tadeusza Zieleniewskiego, wziętych do sowieckiej niewoli w okolicy Wsi Momoty i Bukowa 1 października 1939 r. Był to moment tragiczny, nieco wcześniej, 29 września, polscy żołnierze okrążyli i zmusili do poddania się niemiecki dywizjon przeciwpancerny w Dzwoli!
Mijamy wie o osobliwych nazwach: Kiszki i Ujście.
21 km – uwaga! Opuszczamy główną szosę wiodącą do wsi Szewce, skręcając w boczną szosę w prawo. Towarzyszyć nam będą znaki niebieskiego szlaku rowerowego, ale nie będzie to już Leśny Skarbiec, a trasa Szlaku dawnej kolejki wąskotorowej do Biłgoraja.
24 km – skraj wsi Bukowa. W krzakach po obu stronach szosy torowisko dawnej kolejki, a sama wieś stanowi ośrodek sztuki ludowej znany z produkcji drewnianych łyżek, wrzecion, woskowych świec, łub i dranic – wąskich desek wykorzystywanych przy budowaniu dachów.
W Bukowej ostry skręt w prawo. To wewnętrzna szosa Lasów Państwowych dopuszczona nie nie tylko dla rowerów, ale i samochodów (w godz. 7-17). Należy zachować ostrożność. 1 km dalej w lewo. Jedziemy wśród malowniczego lasu.
31 km – na leśnym skrzyżowaniu opuszczamy szlak niebieski, skręcając w prawo. Mijamy pełne uroku miejsce z niewielkimi zalewami wodnymi po obu stronach drogi, przelotnie spotykając znaki czerwonego Żurawinowego szlaku rowerowego.
35 km – Ciosmy, połączenie ze szlakiem Green Velo Zwierzyniec – Sandomierz.
Janów Lubelski (parking przy parku Zoom Natury) – Szklarnia – Momoty Dolne – Momoty Górne – Jarocin, 22 km, znaki czarne
Korzystając z tego szlaku łączymy ze sobą dwa zalewu. Na początku trasy jest to zalew w Janowie Lubelskim, a na końcu zalew w Jarocinie.
Pierwsze 13 km pokonujemy w identyczny sposób, jak w przypadku trasy Janów Lubelski – Ciosmy. Przy ostrym zakręcie w lewo na skraju wsi Momoty Górne tamta trasa odbiega w lewo, a nasza prowadzi w prawo. Leśną przyjemną drogą jedziemy w pobliżu doliny rzeki Bukowa do prostopadłej szosy w pobliżu przysiółków Nalepy i Mostki. Tam skręcamy w lewo. Szosa prowadzi nas do skrzyżowania w zach. części Jarocina, gdzie włączamy się w trasę Green Velo Zwierzyniec – Sandomierz.
Wakacje 2017, opublikowano w listopadzie 2017